សាសនាព្រះពុទ្ធនៅសម័យលោកម្ចាស់

វចនានុក្រមឡឺពើទីឡារូស ឆ្នាំ១៩៦៩ត្រង់ទំព័រ ១១៦៥ បានអោយកិត្តិយសខេត្តបាត់ដំបងថា ជា មជ្ឈមណ្ឌលព្រះពុទ្ធសាសនា ។ ពិតមែនហើយ ក្រុងបាត់ដំបងត្រូវតែមានកិត្តិយសជាមជ្ឃមណ្ឌលព្រះពុទ្ធសាសនាមែន ព្រោះក្រុងបាត់ដំបងមានវត្តអារាមច្រើនជាកេរ្តិដំណែលតាំងពីបុរាណមក។ វត្តអារាមខ្លះមានតំលៃណាស់ដូចជាវត្តកណ្តឹង វត្តសង្កែ វត្តដំរីស វត្តពោធិវាល វត្តពិភិទ្ធ វត្តក្តុល ។ល។

កិត្តិយសក្រុងបាត់ដំបងដែលជាមជ្ឃមណ្ឌល ព្រះពុទ្ធសាសនានេះ គឺជាកេរ្តិដំណែលតាំងពីបុរាណមក ព្រោះវត្តអារាមទាំងប៉ុន្មាន ដែលយើងឃើញសព្វថ្ងៃ សុទ្ធតែមានកំណើតតាំងពីមុន លោកម្ចាស់កថាថន ឈុំ សឹងតែទាំងអស់។ ព្រះឧត្តមព្រឹទ្ធាចារ្យ អ៊ុំសុខ វត្តតាមិម បានមានថេរដីការថា តាំងពីលោកដឹងក្តីកាលណា លោកមិនដែលឃើញគេសាងសង់វត្តថ្មីទេ។ លក្ខណៈប្លែកពីសម័យមកនេះ គឺវត្តខ្លះធ្លាប់ថ្កុំថ្កើង ដូចជាវត្តកណ្តាល វត្តសង្កែ វត្តដំរីស ឯវត្តដែលកើតមុនគេប្រហែលជា​វត្ត កំពង់អំពិល និង វត្តកណ្តឹង។
យើងមិនចាំបាច់ធ្វើអត្ថាធិប្បាយ អំពីព្រះពុទ្ធសាសនានេះ អោយវែងទេ ព្រោះមិនសូវខុសពីសព្វថ្ងៃប៉ុន្មានទេ។ យើងលើកយកតែលក្ខណៈ ដែលប្លែកមកកត់ទុកជាចំណាំទៅពេលក្រោយ។
លោកម្ចាស់តែបរិច្ចាកទ្រព្យសម្បត្តិ ប្រគេនជាបៀវត្សសំរាប់ព្រះសង្ឃគ្រប់វត្តទាំងអស់ក្នុងខេត្ត។ នៅសម័យនោះ គេមិនដែលធ្វើបុណ្យផ្កាប្រាក់ទេ។

ឯបុណ្យដទៃទៀតមានដូចសព្វថ្ងៃតែមានទំលាប់ខ្លះដែលសព្វថ្ងៃគេបោះបង់ចោល។ លោកនេនឆាន់រួមថាសជាមួយក្មេងៗដែលជាកូនសិស្លោក តែមានបញ្ញតិមួយអោយលោកនេនឆាន់៣ម៉ាត់ មុនកូនសិស្ស។ សូមបញ្ជាក់ថានៅសម័យនោះ មិនទាន់មានពុទ្ធសាសនាខាងគណៈធម្មយុត្តិនៅឡើយទេ៕